برنامه‌ریزی برای پیشرفت

                                                              برنامه‌ریزی برای پیشرفت

مطالعه مفید روزانه چقدر باید باشد؟    آیاقانون کلی برای این امروجوددارد؟

چگونه میتوان برنامهای برای افزایش ساعات مطالعه طرحریزی واجراکرد؟ ملاکهای پیشرفت چگونه بایدتعیین شود؟ چگونه بایدروندپیشرفت راکنترل کنید؟

مطالعهی این فصل به شماکمک خواهدکردبه سئوالات فوق پاسخ دهید.اماتوجه به یک نکته حائزاهمیت است.برخلاف روشهای برنامهریزی بعضی ازمؤسسات وافرادکه بسیارجزیی است،دراینجابه روش نسبتاکلی عمل کردهایم:چرا؟توصیهی یک روش تقریباکلی برای برنامـهریزی،بر اساس این اعتقـادصورت میگیردکه فرهنگ ایرانی،فرهنـگی منظم وجزءنگرنیست.این یک واقعیت است که مردم ایران،حوصلهی برنامههای خیلی دقیق وجزئی راندارندواگردنبال آن هم بروندبه صورت پیگیرومستمرادامـه نمیدهندبنابراین،درروشهای خیلی جزئی برنامهریزی،تنها شایدتعدادبسیارمعدودی ازدانشآموزان،توانایی اجراداشتهباشندوبقیه بعدازمدتی معطلی حوصلهشان سرمیرود.

تفاتهای فردی

برخلاف گفتههاوتبلیغات بعضی ازمردم که هیـچ قانون کلی برای تعیین مقدارزمان لازم مـطالعه وجود ندارد.این که اصرارکنیم هردانشآموز دبیرستانی 8-9ساعت وهردانشآموزکنکوری حتماباید13-14ساعت درس بخـواندتامـوفق شودبه غیرازنفی تفاوتهای فردی،باعث دلسردی واضطراب عدهی زیادی میشود.ازیک طرف توان وحوصلهی فردی انسانهامتـفاوت است،ازطرف دیگرانگـیزههای دانش آموزان هم بایکدیگر فرق داردهمچنین پیشنیازهاوآمادگیهای درسی همه یکسان نیست.

بنابراین مهمترازآن که به هرنحوساعات مطالعه خودرا افزایش دهیم این اهمیت داردکه ازمقـدارساعات مطالعهی خود- هرقدرهم که باشد –بهترین وبیشترین استفاده راببریم.اگرچه افزایش ساعات مطالعه ضرورت دارداما بدترین کاردراین موردآن است که بامقایسهی خودبادیگران، زمینههای اضطراب ویاس رادرخودایجادکنیم.

        کلید

به جای مقایسهی مقدارساعات مطالعهی خودبادیگران،اززمانهای مطالعه به طورمطلوب استفاده کنید.

 برنامهای برای افزایش ساعات

اگرمیخواهید ساعات مطالعه خودرا افزایش دهیدنکته بسیاربسیارمهم این است که عجله نکنید.یک اصل روانشناسی میگوید:هررفتار در طول زمان به وجودمیآیدوتغییررفتارنیزبه زمان نیازدارد.عجله ودستپاچگی درافزایش زمانهای مطالعه به نتیجهای غیرازآشـفتگی واضطراب نخواهدانجامید.آیا این خوب است که به زورهم که شده14ساعت درس بخوانیدولی چیززیادی یادنگیریدیا این که 5ساعت درس بخوانیدولی واقعامطالب رادرک کنید.پس اقدام برای افزایش ساعات مطالعه بایدبه صورت گام به گام صورت گیرد.

مطمئن باشیدبایک برنامهی حساب شده ومنظم مـیتوانیدعـلاوه برافـزایش تدریـجی ساعات درس خـواندن،اززمانهای موجـودهم استفاده    خوبی بکنید.

        کلید

به جای افزایش جهشی ساعات مطالعه،به صورت تدریجی وگام به گام عمل نمایید.

تعیین خط پایه

برای تغییررفتاروافـزایش ساعات مطالعه ازکجـابایدشروع کنید؟اولیـن گام،تعیین وضع فعلی رفتـاراست که اصـطلاحابه آن خـط پایه گفتـه میشود.یعنی شما بدون هیچگونه تلاش برای افزایش این ساعات،ابتدا بایدسعی کنیدتشـخیص دهیدکه درحال حاضروبه صورت واقعی چند ساعت توان مطالعه مفیددارید.این کارخیلی آسان است ومیتواندتوسـط شمایایکی ازاطـرافیان انجام گیرد.برای یک هفـته یاده روزنموداری رسم کنیدکه بردارعمودی آن نشان دهندهی دقایق وساعات،وبـردارافقـی آن نشان دهندهی روزهاباشد.هرروزمـیزان ساعات مطالعه راکنترل وبرروی نمودارمنتقل کنید.درپایان روزآخر،میانگـین ساعات رامحاسبه نمایید.این خط پایـهی شماست که میتواند4یا5ساعت ویابیشتر باشد ودرواقع مبنای اقدام برای تغییربرنامه وافزایش ساعات مطالعه محسوب میشود.حال میتوانیدتصمیم بگیریدبراساس تواناییهای فردی خود وبایک روندمنطقی ومشخص درماه اول60یا90دقیقه ودرماههای بعدی به همین ترتیب ساعات بیشتری رابه برنامه خوداضافه نمایید.

        کلید

مبنای افزایش ساعات مطالعه،ارزیابی وضع فعلی وتعیین خط پایه است. 

ترسیم نمودارپیشرفت

اگربتوانیدوضـع فعلی رفتارخودرا مشـخص سازیدکار بزرگی انجام دادهاید،چراکه این نقـطهی آغاز حرکت است.مهم نیست که این زمان کم  باشد،مهم این است که شمابرای افزایش تدریجی وبرنامهریزی شدهی آنعزمیمصمم وارادهای محکم داشتهباشید.برای کنترل روند پیشرفت میتوانیدنموداررسم شده برای تغییرخط پایه راادامه دهید.یعنی برروی نمودار ادامهی روزهارامشخص کرده ومیزان ساعات مطالعه راعلامت بزنید.ترسیم این نمودارچندکمک میکند.اول آن که کنـترل روندپیشرفت را ازحالت ذهنی خارج میسازدواین مساله بسیارمهمی است.یکی ازمشـکلات اساسی دانشآموزان برای برنامهریزی همین است که برنامه رابه صورت ذهنی طراحی میکنندو وقتی ازآنان خواسته میشودکه برنامههارابرروی کاغذبیاورند،زیاد روی خـوش نشان نمیدهند،انگارکه بایدکارسختی انجام دهند.دوم آن که ترسیم نمودار،روند پیشرفت رابه صورت عینی وقابل دسترسی درمیآورد.شمامیتوانیدهرموقع که لازم بودبامراجعه به نمودار،وضعیت خودرا ارزیابی کنید.

سوم آن که روندپیشرفت رامنظم میسازدواین خودمیتواندباعث تقویت روحیه وایجادانگیزهی بیشترشود.

         کلید

بارسم نمودار،روندکنترل پیشرفت خودراازحالت ذهنی به صورت عینی درآورید.

تعیین ملاکهای پیشرفت

این هم موضوعی بسیارمهم است وبیشتردانشآموزان درموردآن مشکل دارند.دانشآموزان شایدبه دلیل کمی فرصت وعجله،معمولاملاکهای پیشرفت راخیلی ایدهآلی ودست بالاتعیین میکنند.مثلاکسی که تابه حال به زور3ساعت درس میخوانده یک باره تصمیم میگیرد10ساعت درس بخـواند،یاکسی که حداقل 9ساعت میخوابیده،مقـدارخواب خودرابه 6 ساعت کاهـش میدهد.این تغییرات ناگهـانی وملاکهای دست نیافتنی نه تنهاقابل اجرانیستندبلکه موجبات دلسردی رانیزفراهم میسازند.

ضـربالمثل قدیمی راشنیدهایدکه:سنگ بزرگ علامت نزدن است.تصمیم به تغییرات بزرگ اگرچه میتواندگـاهی یک استثناءباشدولی برای همه امکانپذیرنیست.بنابراین بایدمـلاکهای پیشرفت باروندی معـقول ومنطقی تعیین شوند.اگرخط پایه شمانشان میدهدکه دروضع فعلی 4ساعت امکان مطالعه داریدبهتراست دریکی دوهفته اول تصمیم بگیریدکه فقط نیم ساعت به این مقدار اضافه کنید.درصورت موفقیت برای هفتههای بعدبازهم نیم ساعت دیگروبه همین ترتیب درهفتـههاومـاههای بعدنیم ساعت ویک ساعت افزایش دهیدتابه حدمـطلوب وموردنظر برسید.

         کلید

برای ادامهی روندپیشرفت خودملاکهای گام به گام وقابل دسترس تعیین کنید.

خودکنترلی رفتار

برای جدیترشدن کنتـرل روندپیشرفت میتوانیدبـرنامههای تقـویتی وجریمهای تعیین کنید.ببینـیدازچه چـیزهایی خوشـتان میآیدوازچه چیزهایی بدتان میآید5.موردخوشآیندو5موردناخوشآیندراکه واقعـابرایتان مهم بوده وبرروی شماتاثیردارندتعیین نمایند.براساس این نظام کنترلی میتوانیدبرای پیشرفت برنامه به خوداجازه بدهید.درصورتی هم که طبق ملاک،ازپیشرفت خودرضایت نداریدخودتان راجریمه کنید.

دقت نماییدکه موردتقویت وجریمه روشن وواضح بوده وقابل اجراباشند.

         کلید

برای کنترل رفتارهایتان یک نظام خودکنترلی ایجادکنید.

 استفاده ازنیروی کمکی 

گاه یه دلایل متعددی ازجمله کافی نبودن انگیـزه،عدم توانایی غلبه برعادتهای نامطلوب وشرایط خاص محیطی،برای خودتان امکان اعمال کنترل فراهم نیست.دراین صورت بایدبپـذیریدکه برای جلوگیری ازاتـلاف وقت وازدست رفتن فرصتها،کسی شمارا دراین امرهمراهی کند، حتی اگراین همراهی کوتاه مدت وموقت باشد.این فردمیتواندپدرومادر،خواهروبرادربزرگترویاکسی باشدکه باشماارتباط نزدیکی دارد.

بعضی ازدانشآموزان به خاطرنـوع ارتباطات خانوادگی دربرابردریافت این نوع کمک مقاومت به خرج میدهندوآن رانمیپـذیرنددرصورتی که به نظرمیرسداگرکسی متوجه حساسیت موقعیت باشدبایدداوطلبانه البته درصورت فراهم بودن سایرشرایط لازم خواستاراستفاده ازاین کمک باشد.

          کلید

اگربه هردلیلی آن طورکه دلتان میخواهدنمیتوانیدپیشرفت راکنترل نماییدامکان استفاده ازنیروی کمکی رامدنظرقراردهید.

نتیجهگیری:

1-    به جای مقایسهی مقدارساعات مطالعهی خودبادیگران،اززمانهای مطالعه به طورمطلوب استفاده کنید.

2-    به جای افزایش جهشی ساعات مطالعه،به صورت تدریجی وگام به گام عمل نمایید.

3-    مبنای افزایش ساعات مطالعه،ارزیابی وضع فعلی وتعیین خط پایه است. 

4-    بارسم نمودار،روندکنترل پیشرفت خودراازحالت ذهنی به صورت عینی درآورید.

مقام عرفانی «صبر»

حیات ومرگ فرهنگ اسلامی به امربه معروف ونهی از منکر

نقش بینش در مدیریت